Τα πάντα εν πάσι, του Αρχιμ. Ιουστίνου Πόποβιτς,

Τα πάντα εν πάσι, του Αρχιμ. Ιουστίνου Πόποβιτς,

• Γράφτηκε από τον  Zoiforos.GR
• Εκτύπωση
• E-mail

Τα πάντα εν πάσι

του Αρχιμανδρίτου Ιουστίνου Πόποβιτς

από το βιβλίο «Άνθρωπος και Θεάνθρωπος», εκδ. Αστήρ.

αναδημοσίευση από το περιοδικό της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς

«Πειραϊκή Εκκλησία», τεύχος 214, Απρίλιος 2010

Ναί, ἀληθῶς ἀνέστη ὁ Κύριος! Καὶ μάρτυς τούτου  εἶσαι ἐσύ, μάρτυς ἐγώ, μάρτυς κάθε χριστιανός, ἀρχίζοντες ἀπὸ τοὺς ἁγίους Ἀποστόλους μέχρι καὶ τῆς Δευτέρας Παρουσίας. Διότι μόνον ἡ δύναμις τοῦ Ἀναστάντος Θεανθρώπου Χριστοῦ ἠδυνήθη νὰ δώση – καὶ συνεχῶς δίδει καὶ συνεχῶς θὰ δίδη – τὴν δύναμιν εἰς κάθε χριστιανὸν – ἀπὸ τὸν πρῶτον μέχρι τὸν τελευταῖον – νὰ νικήση πᾶν τὸ θνητὸν καὶ αὐτὸν τοῦτον τὸν θάνατον πᾶν τὸ ἁμαρτωλὸν καὶ αὐτὴν ταύτην τὴν ἁμαρτίαν πᾶν τὸ δαιμονικὸν καὶ αὐτὸν τοῦτον τὸν διάβολον. Διότι μόνον μὲ τὴν ἀνάστασίν Του ὁ Κύριος, κατὰ τὸν πιὸ πειστικὸν τρόπον, ἔδειξε καὶ ἀπέδειξεν ὅτι ἡ ζωή Του εἶναι Αἰωνία Ζωή, ἡ ἀλήθειά Του εἶναι Αἰωνία Ἀλήθεια, ἡ ἀγάπη Του Αἰωνία Ἀγάπη, ἡ ἀγαθότης Του Αἰωνία Ἀγαθότης, ἡ χαρά Του Αἰωνία Χαρά. Καὶ ἐπίσης ἔδειξε καὶ ἀπέδειξεν ὅτι ὅλα αὐτὰ τὰ δίδει Αὐτός, κατὰ τὴν ἀπαράμιλλον φιλανθρωπίαν Του, εἰς κάθε χριστιανὸν εἰς ὅλας τὰς ἐποχάς.

Πρὸς τούτοις, δὲν ὑπάρχει ἕνα γεγονὸς ὄχι μόνον εἰς τὸ Εὐαγγέλιον, ἀλλὰ οὔτε εἰς ὁλόκληρον τὴν ἱστορίαν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, τὸ ὁποῖον νὰ εἶναι μεμαρτυρημένον κατὰ τρόπον τόσον δυνατόν, τόσον ἀπρόσβλητον, τόσον ἀναντίρρητον, ὅσον ἡ ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ.

Ἀναμφιβόλως, ὁ Χριστιανισμὸς εἰς ὅλην του τὴν ἱστορικὴν πραγματικότητα, τὴν ἱστορικήν του δύναμιν καὶ παντοδυναμίαν, θεμελιοῦται ἐπὶ τοῦ γεγονότος τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ ἐπὶ τῆς αἰωνίως ζώσης Ὑποστάσεως τοῦ θεανθρώπου Χριστοῦ. Καὶ περὶ τούτου μαρτυρεῖ ὅλη ἡ μακραίωνη καὶ πάντοτε θαυματουργικὴ ἱστορία τοῦ Χριστιανισμοῦ.

Διότι ἂν ὑπάρχη ἕνα γεγονὸς εἰς τὸ ὁποῖον θὰ ἠδύνατο νὰ συνοψισθοῦν ὅλα τὰ γεγονότα, ἀπὸ τὴν ζωὴν τοῦ Κυρίου καὶ τῶν Ἀποστόλων καὶ γενικῶς ὁλοκλήρου τοῦ Χριστιανισμοῦ, τὸ γεγονὸς τοῦτο θὰ ἦτο ἡ ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ. Ἐπίσης, ἂν ὑπάρχη μία ἀλήθεια εἰς τὴν ὁποίαν θὰ ἠδύναντο νὰ συνοψισθοῦν ὅλαι αἱ εὐαγγελικαὶ ἀλήθειαι, ἡ ἀλήθεια αὐτὴ θὰ ἦτο ἡ ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ.

Καὶ ἀκόμη, ἐὰν ὑπάρχη μία πραγματικότης εἰς τὴν ὁποίαν θὰ ἠδύναντο νὰ συνοψισθοῦν ὅλαι αἱ καινοδιαθηκικαὶ πραγματικότητες, ἡ πραγματικότης αὐτὴ θὰ ἦτο ἡ ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ. Καὶ τέλος, ἂν ὑπάρχη ἕνα εὐαγγελικὸν θαῦμα εἰς τὸ ὁποῖον θὰ ἠδύναντο νὰ συνοψισθοῦν ὅλα τὰ καινοδιαθηκικὰ θαύματα, τότε τὸ θαῦμα τοῦτο θὰ ἦτο ἡ ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ. Διότι μόνον ἐν τῷ φωτὶ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἀναδεικνύεται θαυμασίως σαφὲς καὶ τὸ πρόσωπον τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ καὶ τὸ ἔργον Του. Μόνον ἐν τῇ ἀναστάσει τοῦ Χριστοῦ λαμβάνουν τὴν πλήρη ἐξήγησίν των ὅλα τὰ θαύματα τοῦ Χριστοῦ, ὅλαι αἱ ἀλήθειαί Του, ὅλα τὰ λόγιά Του, ὅλα τὰ γεγονότα τῆς Καινῆς Διαθήκης.

Μέχρι τῆς ἀναστάσεώς Του ὁ Κύριος ἐδίδασκε περὶ τῆς αἰωνίου ζωῆς, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀνάστασίν Του ἔδειξεν ὅτι ὁ Ἴδιος ὄντως εἶναι ἡ αἰώνιος ζωή. Μέχρι τῆς ἀναστάσεώς Του ἐδίδασκε περὶ τῆς ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀνάστασίν Του ἔδειξεν ὅτι ὁ Ἴδιος εἶναι πράγματι ἡ ἀνάστασις τῶν νεκρῶν. Μέχρι τῆς ἀναστάσεώς Του ἐδίδασκεν ὅτι ἡ πίστις εἰς Αὐτὸν μεταφέρει ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τὴν ζωήν, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀνάστασίν Του ἔδειξεν ὅτι ὁ Ἴδιος ἐνίκησε τὸν θάνατον καὶ ἐξησφάλισε τοιουτοτρόπως εἰς τοὺς τεθανατωμένους ἀνθρώπους τὴν μετάβασιν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τὴν ἀνάστασιν. Ναί, ναί, ναί: ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστὸς μὲ τὴν ἀνάστασίν Του ἔδειξε καὶ ἀπέδειξεν ὅτι εἶναι ὁ μόνος ἀληθινὸς Θεός, ὁ μόνος ἀληθινὸς θεάνθρωπος εἰς ὅλους τοὺς ἀνθρωπίνους κόσμους.

Καὶ κάτι ἀκόμη: ἄνευ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Θεανθρώπου δὲν δύναται νὰ ἐξηγηθῆ, οὔτε ἡ ἀποστολικότης τῶν Ἀποστόλων, οὔτε τὸ μαρτύριον τῶν Μαρτύρων, οὔτε ἡ ὁμολογία τῶν Ὁμολογητῶν, οὔτε ἡ ἁγιότης τῶν Ἁγίων, οὔτε ἡ ἀσκητικότης τῶν Ἀσκητῶν, οὔτε ἡ θαυματουργικότης τῶν Θαυματουργῶν, οὔτε ἡ πίστις τῶν πιστευόντων, οὔτε ἡ ἀγάπη τῶν ἀγαπώντων, οὔτε ἡ ἐλπὶς τῶν ἐλπιζόντων, οὔτε ἡ νηστεία τῶν νηστευόντων, οὔτε ἡ προσευχὴ τῶν προσευχομένων, οὔτε ἡ πραότης τῶν πράων, οὔτε ἡ μετάνοια τῶν μετανοούντων, οὔτε ἡ εὐσπλαγχνία τῶν εὐσπλάγχνων, οὔτε οἱαδήποτε χριστιανικὴ ἀρετὴ ἢ ἄσκησις. Ἐὰν ὁ Κύριος δὲν εἶχεν ἀναστῆ καὶ ὡς Ἀναστὰς δὲν εἶχε γεμίσει τοὺς μαθητάς Του μὲ τὴν ζωοποιὸν δύναμιν καὶ τὴν θαυματουργικὴν σοφίαν, ποῖος θὰ ἠδύνατο αὐτοὺς τοὺς φοβισμένους καὶ δραπέτας νὰ τοὺς συγκεντρώση καὶ νὰ τοὺς δώση τὸ θάρρος καὶ τὴν δύναμιν καὶ τὴν σοφίαν διὰ νὰ ἠμπορέσουν τόσον ἄφοβα καὶ μὲ τόσην δύναμιν καὶ σοφίαν νὰ κηρύττουν καὶ νὰ ὁμολογοῦν τὸν Ἀναστάντα Κύριον καὶ νὰ πηγαίνουν μὲ τόσην χαρὰν εἰς τὸν θάνατον δι’ Αὐτόν; Καὶ ἂν ὁ Ἀναστὰς Σωτὴρ δὲν τοὺς εἶχε γεμίσει μὲ τὴν θείαν δύναμίν Του καὶ σοφίαν, πῶς θὰ ἠμποροῦσαν νὰ ἀνάψουν μέσα εἰς τὸν κόσμον τὴν ἄσβεστον πυρκαϊὰν τῆς καινοδιαθηκικῆς πίστεως αὐτοὶ οἱ ἁπλοϊκοί, ἀγράμματοι, ἀμαθεῖς καὶ πτωχοὶ ἄνθρωποι; Ἐὰν ἡ χριστιανικὴ πίστις δὲν ἦτο ἡ πίστις τοῦ Ἀναστάντος καὶ κατὰ συνέπειαν τοῦ αἰωνίως ζῶντος καὶ ζωοποιοῦντος Κυρίου, ποῖος θὰ ἠδύνατο νὰ ἐμπνεύση τοὺς Μάρτυρας εἰς τὸν ἄθλον τοῦ μαρτυρίου, καὶ τοὺς Ὁμολογητὰς εἰς τὸν ἄθλον τῆς ὁμολογίας, καὶ τοὺς Ἀσκητὰς εἰς τὸν ἄθλον τῆς ἀσκήσεως, καὶ τοὺς Ἀναργύρους εἰς τὸν ἄθλον τῆς ἀναργυρίας, καὶ τοὺς Νηστευτὰς εἰς τὸν ἄθλον τῆς νηστείας καὶ ἐγκρατείας, καὶ ὁποιονδήποτε χριστιανὸν εἰς ὁποιονδήποτε εὐαγγελικὸν ἄθλον;

Ὅλα αὐτὰ εἶναι λοιπὸν ἀληθινὰ καὶ πραγματικὰ καὶ δι’ ἐμὲ καὶ διὰ σὲ καὶ διὰ κάθε ἀνθρωπίνην ὕπαρξιν. Διότι ὁ θαυμαστὸς καὶ γλυκύτατος Κύριος Ἰησοῦς, ὁ Ἀναστὰς Θεάνθρωπος, εἶναι ἡ μόνη Ὕπαρξις ὑπὸ τὸν οὐρανὸν μὲ τὴν ὁποίαν δύναται ὁ ἄνθρωπος ἐδῶ εἰς τὴν γῆν νὰ νικήση καὶ τὸν θάνατον καὶ τὴν ἁμαρτίαν καὶ τὸν διάβολον, καὶ νὰ καταστῆ μακάριος καὶ ἀ θ ά ν α τ ο ς , συμμέτοχος εἰς τὴν Αἰωνίαν Βασιλείαν τῆς Ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ...

Διὰ τοῦτο, διὰ τὴν ἀνθρωπίνην ὕπαρξιν ὁ Ἀναστὰς Κύριος εἶναι τ ὰ π ά ν τ α ἐ ν π ᾶ σ ι ν εἰς ὅλους τοὺς κόσμους: ὅ,τι τὸ Ὡραῖον, τὸ Καλόν, τὸ Ἀληθές, τὸ Προσφιλές, τὸ Χαρμόσυνον, τὸ Θεῖον, τὸ Σοφόν, τὸ Αἰώνιον. Αὐτὸς εἶναι ὅλη ἡ Ἀγάπη μας, ὅλη ἡ Ἀλήθειά μας, ὅλη ἡ Χαρά μας, ὅλον τὸ Ἀγαθόν μας, ὅλη ἡ Ζωή μας, ἡ Αἰωνία Ζωὴ εἰς ὅλας τὰς θείας αἰωνιότητας καὶ ἀπεραντοσύνας.

Δία τοῦτο καὶ πάλιν, καὶ πολλάκις, καὶ ἀναρίθμητες φορές: Χ ρ ι σ τ ὸ ς Ἀ ν έ σ τ η!

• Γράφτηκε από τον  Zoiforos.GR
• Εκτύπωση
• E-mail

Τα πάντα εν πάσι

του Αρχιμανδρίτου Ιουστίνου Πόποβιτς

από το βιβλίο «Άνθρωπος και Θεάνθρωπος», εκδ. Αστήρ.

αναδημοσίευση από το περιοδικό της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς

«Πειραϊκή Εκκλησία», τεύχος 214, Απρίλιος 2010

Ναί, ἀληθῶς ἀνέστη ὁ Κύριος! Καὶ μάρτυς τούτου  εἶσαι ἐσύ, μάρτυς ἐγώ, μάρτυς κάθε χριστιανός, ἀρχίζοντες ἀπὸ τοὺς ἁγίους Ἀποστόλους μέχρι καὶ τῆς Δευτέρας Παρουσίας. Διότι μόνον ἡ δύναμις τοῦ Ἀναστάντος Θεανθρώπου Χριστοῦ ἠδυνήθη νὰ δώση – καὶ συνεχῶς δίδει καὶ συνεχῶς θὰ δίδη – τὴν δύναμιν εἰς κάθε χριστιανὸν – ἀπὸ τὸν πρῶτον μέχρι τὸν τελευταῖον – νὰ νικήση πᾶν τὸ θνητὸν καὶ αὐτὸν τοῦτον τὸν θάνατον πᾶν τὸ ἁμαρτωλὸν καὶ αὐτὴν ταύτην τὴν ἁμαρτίαν πᾶν τὸ δαιμονικὸν καὶ αὐτὸν τοῦτον τὸν διάβολον. Διότι μόνον μὲ τὴν ἀνάστασίν Του ὁ Κύριος, κατὰ τὸν πιὸ πειστικὸν τρόπον, ἔδειξε καὶ ἀπέδειξεν ὅτι ἡ ζωή Του εἶναι Αἰωνία Ζωή, ἡ ἀλήθειά Του εἶναι Αἰωνία Ἀλήθεια, ἡ ἀγάπη Του Αἰωνία Ἀγάπη, ἡ ἀγαθότης Του Αἰωνία Ἀγαθότης, ἡ χαρά Του Αἰωνία Χαρά. Καὶ ἐπίσης ἔδειξε καὶ ἀπέδειξεν ὅτι ὅλα αὐτὰ τὰ δίδει Αὐτός, κατὰ τὴν ἀπαράμιλλον φιλανθρωπίαν Του, εἰς κάθε χριστιανὸν εἰς ὅλας τὰς ἐποχάς.

Πρὸς τούτοις, δὲν ὑπάρχει ἕνα γεγονὸς ὄχι μόνον εἰς τὸ Εὐαγγέλιον, ἀλλὰ οὔτε εἰς ὁλόκληρον τὴν ἱστορίαν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, τὸ ὁποῖον νὰ εἶναι μεμαρτυρημένον κατὰ τρόπον τόσον δυνατόν, τόσον ἀπρόσβλητον, τόσον ἀναντίρρητον, ὅσον ἡ ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ.

Ἀναμφιβόλως, ὁ Χριστιανισμὸς εἰς ὅλην του τὴν ἱστορικὴν πραγματικότητα, τὴν ἱστορικήν του δύναμιν καὶ παντοδυναμίαν, θεμελιοῦται ἐπὶ τοῦ γεγονότος τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ ἐπὶ τῆς αἰωνίως ζώσης Ὑποστάσεως τοῦ θεανθρώπου Χριστοῦ. Καὶ περὶ τούτου μαρτυρεῖ ὅλη ἡ μακραίωνη καὶ πάντοτε θαυματουργικὴ ἱστορία τοῦ Χριστιανισμοῦ.

Διότι ἂν ὑπάρχη ἕνα γεγονὸς εἰς τὸ ὁποῖον θὰ ἠδύνατο νὰ συνοψισθοῦν ὅλα τὰ γεγονότα, ἀπὸ τὴν ζωὴν τοῦ Κυρίου καὶ τῶν Ἀποστόλων καὶ γενικῶς ὁλοκλήρου τοῦ Χριστιανισμοῦ, τὸ γεγονὸς τοῦτο θὰ ἦτο ἡ ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ. Ἐπίσης, ἂν ὑπάρχη μία ἀλήθεια εἰς τὴν ὁποίαν θὰ ἠδύναντο νὰ συνοψισθοῦν ὅλαι αἱ εὐαγγελικαὶ ἀλήθειαι, ἡ ἀλήθεια αὐτὴ θὰ ἦτο ἡ ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ.

Καὶ ἀκόμη, ἐὰν ὑπάρχη μία πραγματικότης εἰς τὴν ὁποίαν θὰ ἠδύναντο νὰ συνοψισθοῦν ὅλαι αἱ καινοδιαθηκικαὶ πραγματικότητες, ἡ πραγματικότης αὐτὴ θὰ ἦτο ἡ ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ. Καὶ τέλος, ἂν ὑπάρχη ἕνα εὐαγγελικὸν θαῦμα εἰς τὸ ὁποῖον θὰ ἠδύναντο νὰ συνοψισθοῦν ὅλα τὰ καινοδιαθηκικὰ θαύματα, τότε τὸ θαῦμα τοῦτο θὰ ἦτο ἡ ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ. Διότι μόνον ἐν τῷ φωτὶ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἀναδεικνύεται θαυμασίως σαφὲς καὶ τὸ πρόσωπον τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ καὶ τὸ ἔργον Του. Μόνον ἐν τῇ ἀναστάσει τοῦ Χριστοῦ λαμβάνουν τὴν πλήρη ἐξήγησίν των ὅλα τὰ θαύματα τοῦ Χριστοῦ, ὅλαι αἱ ἀλήθειαί Του, ὅλα τὰ λόγιά Του, ὅλα τὰ γεγονότα τῆς Καινῆς Διαθήκης.

Μέχρι τῆς ἀναστάσεώς Του ὁ Κύριος ἐδίδασκε περὶ τῆς αἰωνίου ζωῆς, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀνάστασίν Του ἔδειξεν ὅτι ὁ Ἴδιος ὄντως εἶναι ἡ αἰώνιος ζωή. Μέχρι τῆς ἀναστάσεώς Του ἐδίδασκε περὶ τῆς ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀνάστασίν Του ἔδειξεν ὅτι ὁ Ἴδιος εἶναι πράγματι ἡ ἀνάστασις τῶν νεκρῶν. Μέχρι τῆς ἀναστάσεώς Του ἐδίδασκεν ὅτι ἡ πίστις εἰς Αὐτὸν μεταφέρει ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τὴν ζωήν, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀνάστασίν Του ἔδειξεν ὅτι ὁ Ἴδιος ἐνίκησε τὸν θάνατον καὶ ἐξησφάλισε τοιουτοτρόπως εἰς τοὺς τεθανατωμένους ἀνθρώπους τὴν μετάβασιν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τὴν ἀνάστασιν. Ναί, ναί, ναί: ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστὸς μὲ τὴν ἀνάστασίν Του ἔδειξε καὶ ἀπέδειξεν ὅτι εἶναι ὁ μόνος ἀληθινὸς Θεός, ὁ μόνος ἀληθινὸς θεάνθρωπος εἰς ὅλους τοὺς ἀνθρωπίνους κόσμους.

Καὶ κάτι ἀκόμη: ἄνευ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Θεανθρώπου δὲν δύναται νὰ ἐξηγηθῆ, οὔτε ἡ ἀποστολικότης τῶν Ἀποστόλων, οὔτε τὸ μαρτύριον τῶν Μαρτύρων, οὔτε ἡ ὁμολογία τῶν Ὁμολογητῶν, οὔτε ἡ ἁγιότης τῶν Ἁγίων, οὔτε ἡ ἀσκητικότης τῶν Ἀσκητῶν, οὔτε ἡ θαυματουργικότης τῶν Θαυματουργῶν, οὔτε ἡ πίστις τῶν πιστευόντων, οὔτε ἡ ἀγάπη τῶν ἀγαπώντων, οὔτε ἡ ἐλπὶς τῶν ἐλπιζόντων, οὔτε ἡ νηστεία τῶν νηστευόντων, οὔτε ἡ προσευχὴ τῶν προσευχομένων, οὔτε ἡ πραότης τῶν πράων, οὔτε ἡ μετάνοια τῶν μετανοούντων, οὔτε ἡ εὐσπλαγχνία τῶν εὐσπλάγχνων, οὔτε οἱαδήποτε χριστιανικὴ ἀρετὴ ἢ ἄσκησις. Ἐὰν ὁ Κύριος δὲν εἶχεν ἀναστῆ καὶ ὡς Ἀναστὰς δὲν εἶχε γεμίσει τοὺς μαθητάς Του μὲ τὴν ζωοποιὸν δύναμιν καὶ τὴν θαυματουργικὴν σοφίαν, ποῖος θὰ ἠδύνατο αὐτοὺς τοὺς φοβισμένους καὶ δραπέτας νὰ τοὺς συγκεντρώση καὶ νὰ τοὺς δώση τὸ θάρρος καὶ τὴν δύναμιν καὶ τὴν σοφίαν διὰ νὰ ἠμπορέσουν τόσον ἄφοβα καὶ μὲ τόσην δύναμιν καὶ σοφίαν νὰ κηρύττουν καὶ νὰ ὁμολογοῦν τὸν Ἀναστάντα Κύριον καὶ νὰ πηγαίνουν μὲ τόσην χαρὰν εἰς τὸν θάνατον δι’ Αὐτόν; Καὶ ἂν ὁ Ἀναστὰς Σωτὴρ δὲν τοὺς εἶχε γεμίσει μὲ τὴν θείαν δύναμίν Του καὶ σοφίαν, πῶς θὰ ἠμποροῦσαν νὰ ἀνάψουν μέσα εἰς τὸν κόσμον τὴν ἄσβεστον πυρκαϊὰν τῆς καινοδιαθηκικῆς πίστεως αὐτοὶ οἱ ἁπλοϊκοί, ἀγράμματοι, ἀμαθεῖς καὶ πτωχοὶ ἄνθρωποι; Ἐὰν ἡ χριστιανικὴ πίστις δὲν ἦτο ἡ πίστις τοῦ Ἀναστάντος καὶ κατὰ συνέπειαν τοῦ αἰωνίως ζῶντος καὶ ζωοποιοῦντος Κυρίου, ποῖος θὰ ἠδύνατο νὰ ἐμπνεύση τοὺς Μάρτυρας εἰς τὸν ἄθλον τοῦ μαρτυρίου, καὶ τοὺς Ὁμολογητὰς εἰς τὸν ἄθλον τῆς ὁμολογίας, καὶ τοὺς Ἀσκητὰς εἰς τὸν ἄθλον τῆς ἀσκήσεως, καὶ τοὺς Ἀναργύρους εἰς τὸν ἄθλον τῆς ἀναργυρίας, καὶ τοὺς Νηστευτὰς εἰς τὸν ἄθλον τῆς νηστείας καὶ ἐγκρατείας, καὶ ὁποιονδήποτε χριστιανὸν εἰς ὁποιονδήποτε εὐαγγελικὸν ἄθλον;

Ὅλα αὐτὰ εἶναι λοιπὸν ἀληθινὰ καὶ πραγματικὰ καὶ δι’ ἐμὲ καὶ διὰ σὲ καὶ διὰ κάθε ἀνθρωπίνην ὕπαρξιν. Διότι ὁ θαυμαστὸς καὶ γλυκύτατος Κύριος Ἰησοῦς, ὁ Ἀναστὰς Θεάνθρωπος, εἶναι ἡ μόνη Ὕπαρξις ὑπὸ τὸν οὐρανὸν μὲ τὴν ὁποίαν δύναται ὁ ἄνθρωπος ἐδῶ εἰς τὴν γῆν νὰ νικήση καὶ τὸν θάνατον καὶ τὴν ἁμαρτίαν καὶ τὸν διάβολον, καὶ νὰ καταστῆ μακάριος καὶ ἀ θ ά ν α τ ο ς , συμμέτοχος εἰς τὴν Αἰωνίαν Βασιλείαν τῆς Ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ...

Διὰ τοῦτο, διὰ τὴν ἀνθρωπίνην ὕπαρξιν ὁ Ἀναστὰς Κύριος εἶναι τ ὰ π ά ν τ α ἐ ν π ᾶ σ ι ν εἰς ὅλους τοὺς κόσμους: ὅ,τι τὸ Ὡραῖον, τὸ Καλόν, τὸ Ἀληθές, τὸ Προσφιλές, τὸ Χαρμόσυνον, τὸ Θεῖον, τὸ Σοφόν, τὸ Αἰώνιον. Αὐτὸς εἶναι ὅλη ἡ Ἀγάπη μας, ὅλη ἡ Ἀλήθειά μας, ὅλη ἡ Χαρά μας, ὅλον τὸ Ἀγαθόν μας, ὅλη ἡ Ζωή μας, ἡ Αἰωνία Ζωὴ εἰς ὅλας τὰς θείας αἰωνιότητας καὶ ἀπεραντοσύνας.

Δία τοῦτο καὶ πάλιν, καὶ πολλάκις, καὶ ἀναρίθμητες φορές: Χ ρ ι σ τ ὸ ς Ἀ ν έ σ τ η!