Τρία φοβερά πάθη.Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος

«ΤΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ»

ΑΠΟΣΤΑΓΜΑ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΣΟΦΙΑΣ

Βασισμένα σέ κείμενα τοῦ ὁσίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου

1. Τρία φοβερά πάθη

Ὁ ἄνθρωπος πού γεννιέται στόν κόσμο αὐτό, ἔχει μέσα του τά σπέρματα τριῶν φοβερῶν παθῶν: τῆς φιλαργυρίας, τῆς φιλοδοξίας καί τῆς φιληδονίας. Πρῶτα-πρῶτα, ἀπό τήν ἀρχή τῆς ζωῆς του θέλει χρήματα, θέλει νά ζεῖ δίχως φτώχεια καί στενοχώριες. Ἔπειτα, ὅσο μεγαλώνει, ἀποζητάει τήν τιμή καί τή δόξα. Καί τέλος, ὅταν ἔρθει στήν κρίσιμη ἡλικία, φλέγεται ἀπό τόν πόθο τῶν ἡδονῶν. Ἔτσι ὅμως ξεχνάει πώς εἶναι θνητός, πώς δέν πλάστηκε ἀπό τό Θεό γιά νά μείνει παντοτινά στήν παρούσα ζωή, πώς πρέπει νά ἑτοιμαστεῖ γιά τή μέλλουσα καί αἰώνια.

Ἄς γνωρίζουμε καλά ὅλοι μας, πώς ἄν ὑποδουλωθοῦμε σ᾿ ἕνα ἀπό τά παραπάνω πάθη, δέν μποροῦμε νά ἐλευθερωθοῦμε εὔκολα, ὅπως δέν μπορεῖ νά ἐλευθερωθεῖ τό πουλί πού πιάνεται στήν παγίδα. Γιατί αὐτά τά πάθη εἶναι οἱ παγίδες τοῦ διαβόλου. Κι ἄν ὁ ἄνθρωπος πέσει μέσα, βρίσκεται σέ τραγική κατάσταση. Ἄν μάλιστα πεθάνει χωρίς νά μετανοήσει, πηγαίνει ὅπου εἶναι καί ὁ διάβολος, πού τόν ὑποδούλωσε.

Ἡ φιλαργυρία, ἡ φιλοδοξία καί ἡ φιληδονία ἔχουν τέτοια γλυκύτητα καί δύναμη, πού μαραίνουν τίς εὐγενικές καί πνευματικές ἐφέσεις τοῦ ἀνθρώπου. Μ᾿ ἕναν ἀνεξήγητο τρόπο, τόν κάνουν νά πιστεύει πώς γεννήθηκε γιά ν᾿ ἀποκτάει χρῆμα, δόξα καί ἡδονή. Κι ἔτσι ὑποδουλώνεται.

Τί σημαίνει ὅμως, ὅταν λέμε ὅτι ὑποδουλώνεται ὁ ἄνθρωπος; Καί τί εἶναι ἡ δουλεία αὐτή;

Εἶναι αὐτή καθεαυτή ἡ δύναμη τοῦ διαβόλου. Καί φέρνει τήν ψυχή σέ τέτοια κατάσταση, πού μόνο αὐτά νά ποθεῖ καί μόνο αὐτά νά τήν ἀναπαύουν, νά τήν εὐφραίνουν καί νά τή χορταίνουν.

Πῶς ὅμως θά λυτρωθοῦμε ἀπό τ᾿ ἄγρια τοῦτα πάθη;

Μόνο μέ τήν ἀληθινή μετάνοια καί τήν ἐξομολόγηση. Ὅταν μετανοήσουμε εἰλικρινά, μέ συντριβή καί δάκρυα, θά ἔρθει στήν ψυχή μας ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ, ὅπως λέει χαρακτηριστικά ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: «Καί δάκρυον στάξαν ἰσοδυναμεῖ τῷ λουτρῷ· καί στεναγμός ἐπίμοχθος ἐπανάγει τήν χάριν πρός ὀλίγον ἀναχωρήσασαν».

Αὐτή τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού δίνεται σ᾿ ὅσους εἰλικρινά μετανοοῦν, οἱ πονηροί καί ἀκάθαρτοι δαίμονες δέν τήν ὑποφέρουν. Μέ λύσσα ἀγωνίζονται νά τή διώξουν ἀπό τόν ἄνθρωπο. Γιατί ὅταν τήν ἐπισκιάσει ἡ χάρη, ξεφεύγει ἀπό τά γήινα. Δέν λογαριάζει τότε τά χρήματα. Δέν ὑπολογίζει τή δόξα. Καύχημά του πιά εἶναι ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ, ὅπως ἦταν καί τοῦ ἀποστόλου Παύλου, πού ἔλεγε: «Ἐμοί δέ μή γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μή ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, δι᾿ οὗ ἐμοί κόσμος ἐσταύρωται κἀγώ τῷ κόσμῳ».

Μάταια λοιπόν λεγόμαστε χριστιανοί καί μάταια πιστεύουμε στό Θεό. Σέ τίποτα δέν θά μᾶς ὠφελήσει ἡ πίστη μας σ᾿ Αὐτόν, ἄν δέν πολεμᾶμε ἀκατάπαυστα τά πάθη πού ἀναφέραμε.

Τή νηστεία μας τήν ἀχρηστεύουμε, τήν ἐλεημοσύνη μας τή χάνουμε καί τήν προσευχή μας τή λερώνουμε μέ αἰσχρές σκέψεις καί φαντασίες, γιατί δέν μάθαμε νά σπᾶμε τίς ἀλυσίδες τῆς φιλαργυρίας, τῆς φιλοδοξίας καί τῆς φιληδονίας. Ὅταν τίς σπᾶμε, ἡ ψυχή μας ἀποκτάει ὑγεία καί τό φθαρτό μας σῶμα «ἐνδύεται ἀφθαρσίαν».

Βέβαια, κάθε ἄνθρωπος μπορεῖ νά μήν εἶναι ὑποδουλωμένος ἐξίσου καί στά τρία πάθη. Ἄλλος εἶναι φιλάργυρος, ἄλλος φιλόδοξος καί ἄλλος φιλήδονος. Συμβαίνει ὅμως συχνά νά κυριεύεται ἀπό τό ἕνα καί νά μετέχει στά ἄλλα. Ἤ, ἀντίθετα, νά ὑποδουλώνεται στό ἕνα καί νά καταφρονεῖ τά ἄλλα.

Ὁ φιλάργυρος π.χ., γιά νά μαζέψει χρήματα, δέν συγκινεῖται ἀπό τή δόξα καί τήν ἡδονή. Μοναδική του σκέψη καί ἐπιδίωξη εἶναι τό χρῆμα, ἄσχετα ἄν ντροπιαστεῖ καί ἀτιμαστεῖ. Παραβλέπει τή δόξα, γιατί ἀποβλέπει στό κέρδος. Τήν ἡδονή ἐπίσης τήν περιφρονεῖ, γιά νά μήν ξοδέψει χρήματα στήν ἀπόλαυσή της.

Ὁ φιλόδοξος, πάλι ἀψηφάει τά χρήματα καί τίς ἡδονές. Τά χρήματά του τά σκορπάει μόνο καί μόνο γιά νά δοξάζεται καί νά ἐπαινεῖται. Τήν ἡδονή τήν ἀποστρέφεται, γιά νά μήν τόν κατηγορήσουν καί μειωθεῖ ἔτσι ἡ δόξα του.

Ὁ φιλήδονος, τέλος, περιφρονεῖ καί χρήματα καί δόξα. Τά χρήματά του τά ξοδεύει σέ ἀκολασίες καί σέ ἀσωτίες. Δόξα γι᾿ αὐτόν εἶναι μόνο ἡ ἠδονή.

Ἐμεῖς λοιπόν ἄς παρακαλέσουμε τό Θεό νά μᾶς λυτρώσει ἀπό τά τρία φοβερά αὐτά πάθη, γιατί μόνο ἔτσι θά προκόψουμε, μέ τή χάρη Του καί τό ἔλεος Του, στήν ἀρετή, θά καθαρθοῦμε καί θά σωθοῦμε.