Πέμπτη 11 Σεπτεμβρίου 2014

Η ''ΘΕΟΛΟΓΙΑ'' ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ Ἀρχιμανδρίτης Ἀρσένιος Κατερέλος

 https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgR98nak1c7ffwx4LR1fO9J7dgyrDDOGpwGV0do1C5KnqI3PjiT0D7eejQ0bYk3MKF7EMu0kHlIEZMhF9ptdTNoq-NUtp50pXMxI6u05Ld6thhhTTjjTJTktQeLZQdJ67laYsu6Tcp34_s/s1600/%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1+%CF%84%CE%BF%CF%85+%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%852.jpg

 

πό αριο, γαπητοί μου δελφοί, θά χωμε, ς γνωστόν, νέα ρχή το κκλησιαστικο τους. Θά ορτάσωμε, πομένως, κκλησιαστική πρωτοχρονιά.
Ατό φείλεται κυρίως στόν λόγο τι κατά τόν μνα ατόν, πως ξηγον ο διάφοροι ρμηνευταί, χομε τήν ρχή τς ''συλλήψεως'' καί τς ''γκυμοσύνης'' λων σχεδόν τν καρπν, τν ποίων ρχή τς γεννήσεως λαμβάνει χώραν, τίς περισσότερες φορές, τόν μνα Μάρτιο. λλά καί γενικώτερα κατά τό τέλος το καλοκαιριο συνάγομε τούς καρπούς, πού σαν βέβαια σφαλς ποτέλεσμα τν παρελθόντων κόπων μας, γίνεται μία ποικίλη ναλλαγή γύρω μας, γ ροτριται καί γεωργεται κ νέου, κλπ. μες δέ ξανασυμμαζευόμεθα κ νέου, κλπ... ν, τήν 1η ανουαρίου δέν λαμβάνει χώραν καμμία οσιαστική λλαγή, οτε στόν καιρό, οτε στήν γ, οτε σέ μς.

Μέ φορμή μως τήν ρχή το κκλησιαστικο μερολογίου, τό ποο θά ορτάσωμε, ς ναφέρωμε κάποια στοιχεα γιά τόν χρόνο πό πόψεως θεολογικς.
ρχίζει τό θεόπνευστο βιβλίο τς Γενέσεως λέγοντας: «ν ρχ ποίησεν Θεός τόν ορανόν καί τήν γν» (Γέν, Α´, 1). Ο ροι «ορανός» καί «γ» εσήχθησαν πρός κφρασιν λοκλήρου το σύμπαντος ες τήν μετάφρασι τν Ο, λλείψει μονολεκτικς κφράσεως στήν βραϊκή γλσσα, ες τήν ποίαν πρωτογράφτηκε Παλαιά Διαθήκη - πως σημειώνει μακαριστός ρχιμανδρίτης ωήλ Γιαννακόπουλος -, διότι ορανός καί γ εναι τά μέσως ρατά ες πάντα νθρωπον.
Κατά τούς γίους Πατέρας, Θεός ποίησε πν τό ρατόν καί όρατον, λη δηλαδή καί πνεμα, πομένως ν τ οραν πρέπει νά ννοήσωμε καί τούς γγέλους, πού εναι ϋλοι ς πρός μς.
Τώρα, ατό τό «ν ρχ», ες τήν ρχήν, πως ρμηνεύει κάκιος Καισαρείας, εναι τό διον πρός τό «ποίησεν Θεός ρχήν το χρόνου καί το κόσμου». Ατό τό «ρχ» σαφς καί ποδηλο χρόνο. Καί μες λλωστε στήν καθημερινή μας ζωή ταν λέμε, πί παραδείγματι, «σήμερα θά ρχίσω τήν α ργασία, τήν τάδε ργασία», πονοομε μέσως χρόνο ταυτόχρονα μέ τήν ργασία.
τσι λοιπόν στό βιβλίο τς Γενέσεως τίθενται δύο στοιχεα, ταυτοχρόνως. Τό στοιχεο το χώρου καί το χρόνου. Δημιουργία χωρίς τόν χρόνο εναι να κατανόητο πργμα. Δέν εσταθε νεξαρτήτως το χρόνου. Δέν νοεται χρόνος χωρίς τόν χρο, οτε χρος χωρίς τόν χρόνο. Εναι καί τά δύο ταυτόχρονα. Δέν γινε δηλαδή τό να πιό μπροστά, στω καί κατά λάχιστον, πό τό λλο.
πως λέγει ερός Αγουστνος «χι ν χρόν, λλά μετά το χρόνου Θεός στερέωσε - δημιούργησε - τόν κόσμο». Δηλαδή, δέν πάρχει δη χρόνος καί σέ κάποια στιγμή ξεκιν Δημιουργία μετά. Συνεπάγεται δηλαδή πό τήν γία Γραφή, τι τό σύμπαν χει ρχή.
λα ατά λοιπόν, πού διετυπώθησαν πρίν τρισήμισυ περίπου χιλιάδες χρόνια θεοπνεύστως πό τόν Μωϋσ, τόν συγγραφέα τς Γενέσεως καί λης βέβαια τς Πεντατεύχου, μς συνδέουν μέ τίς τελευταες νακαλύψεις τς γιος πιστήμης, ποία, ποδέχεται ς ρχή το χρόνου τήν στιγμή τς ρχς τς δημιουργίας τς λης.
ρα «ν ποτέ - τό σύμπαν - τε οκ ν». Ατό βέβαια τό λεγε βλασφήμως αρετικώτατος ρειος γιά τόν Χριστό. Καί φυσικά δέν σχύει στόν Χριστό, γιατί Χριστός ς Πρόσωπο, ς παρξι, εναι χρονος. Δέν σχύει, λλά μπορομε νά τό χρησιμοποιήσωμε ατό τό «ν ποτέ τε οκ ν» το ρείου εστοχα γιά τό σύμπαν, γιατί ντως τό σύμπαν εναι κτίσμα. Διότι κάποτε ντως δέν πρχε.
λλά ,τι ρχίζει κάποτε καί τελειώνει. λλωστε τό σύμπαν ργοπεθαίνει μέ τόν λεγόμενο «θερμικό θάνατο», σύμφωνα μέ τό Β θερμοδυναμικό ξίωμα. Μπορε μέν νά μήν χάνεται νέργεια, λλά πέφτει ποιότητά της πειδή αξάνεται ντροπία. να κ τν ποτελεσμάτων θά εναι λιος νά ψυχθ, πότε θά σβήση ζωή στήν γ. Ο πιστήμονες γενικς δέχονται τήν ργή φθορά καί τόν θερμικό το σύμπαντος. ργή μέν, φθορά δέ. λλο θέμα βέβαια εναι τί θά κάνη Θεός στό τέλος τς στορίας.
λλά, ς μή παρασυρθομε τώρα σέ λλα καθαρς πιστημονικά θέματα, καί ς πανέλθωμε μόνο στήν ζσα διαχρονική, λάνθαστη ποκάλυψι το λόγου το Θεο, πού μέ τό «ν ρχ ποίησεν Θεός τόν ορανόν καί τήν γν», τό σύμπαν δηλαδή, τόν χρο καί τόν χρόνο, διακηρύσσονται καί  ξεκαθαρίζονται πάρα πολλές λήθειες.
Κατ ρχάς, διατρανώνεται τό ΐδιον, τό χρονον καί περκόσμιον το Θεο. Διότι, φ σον Θεός πρχε ταν γινε ατό τό «ν ρχ», ρα εναι «πρό πάσης ρχς», δέν χει δηλαδή χρονική ρχή καί τέλος. Ατό θά π «ΐδιος». λλωστε Θεός στήν οσία χι πλς δέν χει χρονική ρχή, λλά εναι καί κτός το χρόνου. Εναι μόνος κτός χωροχρόνου ν καί πάρχων. Καί προφανς το, εναι καί θά εναι νεξάρτητος το κόσμου, ς πάχων πρό ατο.
ρα, μέ τήν πρώτη φρασούλα τς Γενέσεως διαπιστώνεται, τι κόσμος εχε Δημιουργό καί ρχή. Δέν εναι δηλαδή ποτέλεσμα τύχης. Οτε εναι πόρροια τς οσίας το Θεο. Δέν εναι να ''κομματάκι'' το Θεο, γιατί τότε θά εχαμε πανθεϊσμό. κόσμος γινε πό το Θεο, ποος εναι καί πρό παντός καί περάνω παντός.
Θεός εναι μόνος κτιστος, μόνος δημιούργητος. φείλει τήν παρξί Του χι στήν θέλησι κάποιου λλου ντος, γιατί τότε κενο τό λλο ν θά το Θεός, λλά στήν θέλησι το αυτο Του καί γι ατό πάρχει λευθέρως. Θεός εναι μόνος πού πάρχει λευθέρως καί χι κ τινος λλης νάγκης κάποιας λλης ατιότητος, πως συμβαίνει μέ τά λογα καί λογικά κτίσματα, τούς γγέλους, τούς νθρώπους καί τήν κτίσι, τά ποα λθαν ες τήν παρξι μόνον πό τήν γαθότητα το Θεο.
κόσμος λος λοιπόν εναι κτιστός. Ατό σημαίνει τι λθε στήν παρξι πό τήν νυπαρξία, κ το μή ντος. γινε δηλαδή πό τό μηδέν λόγ μόνον τς θελήσεως το κτίστου Θεο, ποος Ατός επε καί τά πάντα γενήθησαν. Καί πως ξηγήσαμε δη, Δημιουργία φάνη ταυτόχρονα μέ τόν χρόνο, δηλαδή τήν στιγμή πού ρχισε χρόνος. τσι λοιπον ταν δέν πρχε κόσμος δέν πρχε καί χρόνος. ναφέρει γιος Μάξιμος μολογητής: « χρόνος πό τς το ορανο καί γς ποιήσεως ριθμεται», χρόνος δηλαδή ρχίζει νά πάρχη καί νά μετρται πό τήν ρχή τς Δημιουργία.
ρχή το χρόνου εναι στιγμή τς γενέσεως το κόσμου. πάνω σέ ατήν τήν πατερική ρθόδοξο θέσι ερός Αγουστνος λέγει: «Διά τς κινήσεως τν κτισμάτων ρχισε νά τρέχ χρόνος. ντεθεν, πρό τς κτίσεως ματαίως θά ναζητηθ χρόνος σάν νά το δυνατόν νά ερεθ χρόνος πρό το χρόνου»...! Συνεπς, ''ρθότερον'' εναι τι χρόνος ρχισε πό τς κτίσεως καί χι κτίσις πό τόν χρόνο. Πάντως καί τά δύο χουν ς ταυτόχρονη ρχή τους τόν Θεόν.
Κατά τόν Μέγα Βασίλειο « ρχή το χρόνου δέν εναι οτε χρόνος, οτε στω να πειροστότατο μόριο το χρόνου», πού σο καί νά τό κόβουμε τείνει καί πλησιάζει στό μηδέν, χωρίς νά γίνεται μηδέν. «πως κριβς καί ρχή μις πορείας δέν εναι κόμη πορεία», δέν εναι κόμη τμμα δηλαδή, στω καί λάχιστο, τς πορείας. πως στήν Εκλείδιο Γεωμετρία, τό γεωμετρικό σημεο πού ποτελε τήν φετηρία μις μιευθείας πού χει ρχή λλά δέν χει τέλος - ατό θά π «μιευθεα» - δέν ποτελε τμμα, στω καί λαχιστότατον, τς μιευθείας ατς.
πως ναφέρει ες τήν ξαήμερόν του Μέγας Βασίλειος, ρχή εναι πλ, σύνθετος. Τότε, «ν ρχ» δηλαδή, δέν πρχε κόμη χρόνος. Ξαφνικά μως ρχισε νά πάρχη καί νά προβάλλη ταυτόχρονα κτίσις. Δηλαδή, ρχή τς πάρξεώς των φείλεται σέ μία μεταβολή. ρχίζομε δηλαδή μέ μία μεταβολή. ρχίζει νά πάρχη ,τι πάρχει μέ μία μεταβολή, γιατί πό τό μή ν λθε ες τό ν.
πως τό λέγει χαρακτηριστικά γιος Γρηγόριος Νύσσης, «καί ατή τς κτίσεως πόστασις - τρόπος πάρξεως δηλαδή - πό λλοιώσεως ρξατο». Μέ λλαγή δηλαδή ρχισε.
λλά καί γιος ωάννης Δαμασκηνός τονίζει καί προδιαγράφει τίς συνέπειες ατς τς ρχικς μεταβολς, λέγοντας: « ν γάρ - τν ποίων δηλαδή - τό εναι πό τροπς ρξατο, τατα τ τροπ ποκείσεται πάντως φθειρόμενα κατά προαίρεσιν λλοιούμενα». ,τι λοιπόν ρχίζει τήν παρξί του μέ μεταβολή, πόκειται στήν τροπή, στήν λλαγή, στήν φθορά, πού σημαίνει τι κάποτε τελειώνει.
πως σέ λλο σημεο λέγει γιος Γρηγόριος Νύσσης « μετάβασις πό τό μή εναι ες τό εναι τροπή τις καθ ν τό μή πάρχον θεί δυνάμει φέρεται ες τό εναι. Λόγ τς πό τροπς μφανίσεώς του νθρωπος χει ναγκαίως φύσιν λλοιωτήν», δηλαδή τρεπτήν. Νά τό μεταφράσωμε λίγο: « μετάβασις πό τό μή εναι ες τό εναι, πό τήν νυπαρξία στήν παρξι, εναι κάποια λλαγή κατά τήν ποίαν ατό τό ποο δέν πρχε, μέ τήν θεία βούλησι καί δύναμι, ρχεται ες τό εναι, ες τήν παρξι δηλαδή. Καί λόγ ατς τς λλαγς, λόγ δηλαδή πού μφάνισις φείλεται σέ κάποια τροπή, χει νθρωπος ναγκαίως μέσα του φύσιν πού λλοιώνεται, τήν τρεπτότητα δηλαδή.
Βέβαια, άν θέλωμε νά κυριολεκτήσωμε καί νά μβαθύνωμε λίγον, μετάβασις πό τό μηδέν, πό τό τίποτε, πό τό μή ν ες τό εναι, ες τήν παρξιν δηλαδή, πως καί πρώτη ατή μφάνισις, ρχή τς λλοιώσεως καί το χρόνου, λα ατά εναι, στό βάθος-βάθος, διά τόν νθρώπινον νον, ποος εναι πεπερασμένος ς πρός τίς δυνατότητές του, κατανόητα καί πρόσιτα.
Ατό πρέπει καλά νά τό χωνέψωμε καί ,τι δέν καταλαβαίνομε καί μς τό ποκαλύπτει Θεός δέν πρέπει νά τό πορρίπτωμε. λλωστε, ν καταλαβαίναμε τόν Θεό καί τά το Θεο, Θεός δέν θά ταν Θεός. πως κατανόητο εναι, πί παραδείγματι, τό πόσο πειροστό τμμα το χρόνου χρειάσθηκε γιά νά λάβη χώρα πρώτη λλαγή. λλά ς μή πμε τόσο μακρυά. ς πμε σέ να διαχρονικό συνεχιζόμενο δικό μας παράδειγμα, νάμεσα στά πολλά πού μπορομε νά πιλέξωμε.
Πόσος πειροστότατος χρόνος παιτεται γιά νά γίνη σύλληψις νός νέου νθρώπου; Δέν πάρχει νθρωπος καί ξαφνικά, σέ σχεδόν μηδέν χρόνο, χομε νέον νθρωπο, χομε δηλαδή τήν δημιουργία το γονιμοποιημένου αρίου, πού εναι πλήρης νθρωπος. Καί μάλιστα μα τ συλλήψει πάρχει κεραία ψυχή μέ λες τίς δυνάμεις της. πλς ψυχή δέν κδηλώνεται μέσως διά τν δυνάμεών της, λόγ το μή νεπτυγμένου σωματικο στοιχείου.
χρόνος λοιπόν εναι πειροστός τήν στιγμή πού δημιουργεται νας νθρωπος. Τείνει ες τό μηδέν χωρίς νά εναι μηδέν, πργμα δηλαδή ξ σου κατανόητο μέ τά τς Δημιουργίας. Πόσος χρόνος χρειάσθηκε γιά νά γίνη Δημιουργία, γιά νά γίνη τό φς, κλπ.; Καί μπορομε, νομίζω, κάπως νά παραλληλίσωμε ατήν τήν ταυτόχρονη μφάνισι κόσμου καί χρόνου μέ τήν ταυτόχρονη μφάνισι, ψυχς καί σώματος σέ κάθε νθρωπο. Γιατί, πως λέγει γιος ωάννης Δαμασκηνός, «τήν ψυχήν οτε γάρ προϋφίσταται το σώματος, οτε μεθυφίσταται, λλ μα τ τούτου γενέσει κτίζεται καί ατή».  
Καί γιά νά πανέλθωμε, λη ατή μετάβασις πό τό ''μή εναι'' ες τό ''εναι''  εναι μία κίνησις, μία μεταβολή το μή παρκτο ες παρκτόν, πως τό διατυπώνει π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ. Καί λα ατά πραγματοποιονται μόνον κατά τό θέλημα το Θεο.
π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ το Ρσος θεολόγος καί πεδέχετο πλήρως τήν λληνική διαχρονική θεολογία. φθασε μάλιστα στό σημεο νά ποκαλ, λόγ τν γίων Πατέρων, τόν λληνισμόν ''ερόν'', ποστηρίζων τήν ναγκαιότητα πιστροφς στό πνεμα καί τήν διδασκαλία τν γίων Πατέρων.
άν τώρα μέ τήν καλς νοουμένη δημιουργική φαντασία μας ξεκινήσωμε πό τό παρόν πηγαίνοντες λο καί πρός τά πίσω χρονικς, κάποτε, σο πλησιάζομε στά βάθη το χρόνου, πιβάλλεται νά σταματήσωμε, ταν φθάσωμε σ ατό τό «ν ρχ», στήν ρχή το χωροχρόνου.
ν παρομοιάσωμε, νθρωπομορφικς, τήν ϊδιότητα το Θεο μέ μία εθεα γραμμή - εθεα γραμμή δέν χει ρχή καί τέλος - τότε, παραιτήτως, πάρχει να φετηριακό σημεο πάνω σ ατήν τήν εθεα γραμμή, πρό το ποίου δέν πάρχει λλο προγενέστερο χρονικό σημεο, καμμία στιγμή χρόνου. πομένως καί ταυτοσήμως, ατό σημαίνει τι πρίν πό τό σημεο ατό, τό «ν ρχ» δηλαδή τς Γενέσεως, δέν λαμβάνει χώραν καμμία μεταβολή, δέν συνεχίζει πρός τά πίσω, πρός τό παρελθόν, γραμμή το χρόνου.
πως τό διατυπώνει εστοχώτατα ερός Αγουστνος «το χρόνου προηγεται, χι χρόνος, λλά πάντοτε παροσα αωνιότης». Κι μες θά τό πομε « πάντοτε παροσα χρονος αωνιότης».
τσι λοιπόν χρόνος κάποτε, «ν ρχ», ρχισε. μως, κατά τήν ποκάλυψι «σται τε χρόνος οκ σται τι» (ποκ. Ι, 6). Θά λθη στιγμή δηλαδή κάποτε πού χρόνος δέν θά πάρχη. Βέβαια, κανείς δέν μπορε νά ρμηνεύση πλήρως τά τς ποκαλύψεως. Καί προφανς ναφερόμεθα χι στά κατανόητα τμήματα ατς, λλά στά λλα πού εναι, δυσνόητα, φαίνονται πλ.
Γιά παράδειγμα, ταν λέγη σέ κάποιο σημεο τι στόν μέλλοντα αἰῶνα θά εναι μία μέρα νέσπερος καί δέν θά πάρχη θάλασσα, φαίνεται πλό. λλά κανείς ατό δέν μπορε νά τό κατανοήση πλήρως σέ λο το βάθος καί σέ λο τό μεγαλεο του μέ τά τωρινά δεδομένα.
Κι ς πμε τώρα κ το ντιθέτου. Μήπως δηλαδή τό τι δέν θά πάρχη γνωστή μας θάλασσα σημαίνει τι θά πάρχουν τά γνωστά μας βουνά, φ σον δέν μς ναφέρη τι ατά δέν θά πάρχουν, πως τό διασαφηνίζει γιά τήν θάλασσα; ν εναι ποτέ ατό δυνατόν! Νά μήν εμαστε φελες.
Πάντως, ν προκειμέν, γιά τό θέμα το χρόνου καί γιά τήν μέλλουσα ζωή λέγει γιος ωάννης Δαμασκηνός, στό κεφάλαιο πού ναφέρεται γιά τόν «αἰῶνα», τά ξς: «Αώνιος δέ ζωή καί αώνιος κόλασις τό τελεύτητον το μέλλοντος αἰῶνος δηλο. Οδέ γάρ μετά τήν (Κοινήν) νάστασιν μέραις καί νυξίν χρόνος ριθμήσεται, σται δέ μλλον μία μέρα νέσπερος το λίου τς Δικαιοσύνης τος δικαίοις φαιδρς πιλάμποντος τος δέ μαρτωλος νύξ βαθεα πέραντος».
Καί σέ πλ μετάφρασι: « κφρασις ''αώνιος ζωή καί αώνιος κόλασις'' φανερώνει τό τελείωτον το μέλλοντος αἰῶνος. Διότι, δέν θά μετρται χρόνος, μετά τήν Κοινή νάστασι τν νεκρν, μέ τάς μέρας καί τας νύκτας, πως μετρται τώρα δηλαδή, λλά θά εναι μία ''μέρα νέσπερος'', κατά τήν ποίαν θά λάμπη φωτεινός πάνω ες τούς δικαίους λιος τς Δικαιοσύνης - θά λάμπη φωτιστικά. πάνω μως ες τούς μαρτωλούς θά πλώνεται μία τελείωτος βαθεα νύκτα». Μέ λες βέβαια τίς θλιβερές συνέπειες πού χει ατό. λλοίμονο στούς κολασμένους!
Στό σημεο ατό π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ σχολιάζει, μεταξύ τν λλων, τό ξς: « γραμμή το χρόνου θά διακοπ. Θά πάρξη σ ατήν καί να τελευταον σημεον. Τό τέλος μως ατό, περιστολή τς λληλοδιαδοχς το χρόνου, δέν σημαίνει καί κατάργησι κείνου πού ρχισε μαζί μέ τόν χρόνο - τς Δημιουργίας, ,τι πρξε καί γένετο ν χρόν. Δέν σημαίνει πιστροφήν πτσιν το κόσμου ες τό μή εναι. χρόνος τότε δέν θά πάρχη. κτίσις μως θά διατηρηθ. κτιστός κόσμος δύναται νά πάρχη καί ν ''οχί χρόν''. κτίσις ρχισεν λλά δέν θά παύση νά πάρχη. πως λέγει γιος Γρηγόριος Θεολόγος ''καί ρκται καί ο παύσεται''. χρόνος εναι τμμα μις εθείας πού χει ρχή καί τέλος. χρόνος δέν ξισοται μέ τήν αωνιότητα, διότι χει ρχήν. ντιθέτως, αωνιότης δέν χει οτε ρχήν, οτε λληλοδιαδοχήν. Τό σύνολον το χρόνου δέν συμπίπτει μέ τήν αωνιότητα».   
ταν λέμε τι κτίσις θά διατηρηθ, ννοομε, πί τό κριβέστερον, τι θά μεταβληθ καί θά νακαινισθ. Ατό, μπορομε νά τό στηρίξωμε σέ πάρα πολλά σημεα, λλά ς πάρωμε τούς Ψαλμούς. πως λέγει Ψαλμωδός στό τέλος το 101ου Ψαλμο: «Κατ ρχάς, σύ Κύριε, τήν γν θεμελίωσας καί ργα τν χειρν σου εσίν ο ορανοί. Ατοί πωλονται, σύ δέ διαμένεις καί πάντες ς μάτιον παλαιωθήσονται, καί σεί περιβόλαιον λίξεις ατούς καί λλαγήσονται. Σύ δέ ατός ε, καί τά τη σου οκ κλείψουσι».
Σέ πλ λεύθερη μετάφρασι: «Στήν ρχή τς Δημιουργίας, Σύ Κύριε, πού ς χρονος καί ΐδιος προϋπρχες, στήριξες τήν γν πάνω σέ διάσειστον θεμέλιον καί ργα τν χειρν Σου εναι ο ορανοί». δ χομε νθρωπομορφισμό, πού κφράζει μως τήν παντοδύναμι θέλησι το Θεο. Θεός δέν χει χέρια. «Ο ορανοί θά χαλασθον καί θά χάσουν τό τωρινό τους πρόσκαιρο σχμα καί σύστασι. σύ μως, Θεός, παραμένεις μετάβλητος καί ναλλοίωτος. Καί λος κόσμος σάν μάτιο θά παληώση καί σάν ξωτερικό ροχο, πού περιβάλλονται ο νθρωποι, θά τόν γυρίσης καί θά τόν περιτυλίξης καί θά λλάξη γινόμενος καινούργιος. Σύ μως, Θεέ, εσαι πάντοτε διος καί τά τη σου θά εναι τελεύτητα καί δέν θά κλείψουν ποτέ».   
λλά καί γιά τά σημερινά μας γνωστά δεδομένα, πως λέγει λλο Ψαλμωδός, τά χίλια δικά μας χρόνια εναι γιά τόν Θεό σάν μία μέρα, «τις διλθε», ποία πέρασε, εναι δηλαδή σάν μία στιγμή (Ψαλμ. 89, 4). , μπορομε καί λλις ατό νά τό κφράσωμε, τι δηλαδή παρελθόν, παρόν καί μέλλον γιά τόν Θεό εναι σάν να διαρκές παρόν. Βάζομε τό «σάν» γιατί Θεός ντολογικά εναι κτός χρόνου.
πότε τώρα, σύμφωνα μέ ατά πού νεφέρθησαν λίγο πιό πρίν, ετε πομε « τέλεστος αωνιότης το μέλλοντος αἰῶνος», ετε πομε « χρονος αωνιότης», ετε πομε « πέρχρονος αωνιότης», λα ατά χουν τελικά τό διο νόημα καί ποδίδουν τήν δια, κατανόητη βέβαια στό βάθος, κατάστασι το μέλλοντος λήκτου αἰῶνος.
Βέβαια, μέ τόν παρόντα χρόνο συμβαίνουν τά ξς, τά ποα, ν εναι κάπως νεξήγητα, τά ζομε κάθε ρα καί στιγμή καί τά παραδεχόμεθα λοι. Διότι, μέ μία ντελς πρόχειρη ματιά, πό τήν μπειρία μας, μπορομε τόν χρόνο νά τόν διαιρέσωμε σέ τρία μέρη. Τόν χωρίζομε στό παρελθόν, τό παρόν καί τό μέλλον. Καί παρελθόν εναι χρόνος πού πέρασε, μέλλον εναι χρόνος πού θά λθη καί παρόν εναι ατό τό ποο ζομε ατήν τήν στιγμή.
χρόνος πού πέρασε, τό παρελθόν, δέν πάρχει πιά, στήν πραγματικότητα. ρα, εναι σάν νά μήν πάρχη χρόνος το παρελθόντος, πειδή δέν τόν ζομε. χρόνος πού θά λθη, κόμη δέν λθε. ρα καί ατός δέν πάρχει ν νεργεί. πάρχει βέβαια μία θεωρητική τομή νάμεσα στό παρελθόν καί τό μέλλον. πάρχει να νοητό σημεο πού χωρίζει τό παρελθόν πό τό μέλλον. Καί ατό λέγεται «παρόν». λλά, κάθε στιγμή πού εναι ''παρόν'', μέσως τί γίνεται; καριαίως γίνεται παρελθόν καί οσιαστικά εναι σάν νά μήν πάρχη οτε τό παρόν. Δηλαδή, πρίν καλά-καλά τό ζήσομε, φυγε. Εναι σάν νά μήν πάρχη χρόνος, ν προφανς χρόνος πάρχει, λλά καταλαβαίνετε μέ ποιά ννοια τό λέγομε... Γι ατό επα τι πάρχει ατό τό παραδοξολόγημα.
π ατν, λέγει Μέγας Βασίλειος: « οχί τοιοτος χρόνος, ο τό μέν παρελθόν φανίσθη, τό δέ μέλλον οπω πάρεστι, τό δέ παρόν πρίν γνωσθναι διαδιδράσκει τήν ασθησιν;». Δηλαδή, « μήπως δέν εναι τέτοιος χρόνος, το ποίου τό παρελθόν ξαφανίσθηκε, τό μέλλον κόμη δέν χει λθει καί τό παρόν, πρίν τό ζήσωμε, χει ποδράσει πό τήν ασθησί μας;». Τί καταπληκτικό εναι ατό! Πράγματι, τσι εναι. Τό παρελθόν ξαφανίσθηκε. Τό μέλλον κόμη δέν λθε, τό δέ παρόν, πρίν κόμη γνωσθ, χει ποδράσει, χει φύγει πό τήν ασθησί μας. πως λέγει λλο διος Πατήρ, σπου νά ναφέρωμε τήν λέξι «παρόν» πό τό π μέχρι τό ν χει φύγει στήν οσία τό παρόν. Καταλαβαίνετε....
Φυσικά, λοιπόν, χρόνος πάρχει καί εναι να σπουδαιότατο στοιχεο. Εναι δημιούργημα το Θεο καί χει δοθ γιά πολλούς βέβαια λόγους, λλά πρώτιστος λόγος δέν εναι τόσο γιά τίς καθημερινές μας ργασίες, γιά τήν καθημερινότητά μας. Εναι γιά νά μεγιστοποιήσωμε, ντός το χρόνου πού μς δόθηκε καί πού δέν θά μς ξαναδοθ ες τόν αἰῶνα τόν παντα, τήν προσωπική αωνία πνευματική ποκατάστασι καί σωτηρία μας. Ατή εναι κατ ξοχήν ξία καί σημασία το χρόνου πού μς χει δοθ σέ ατήν τήν ζωή.
Εναι δηλαδή χρόνος δημιούργημα το Θεο καί ,τι Θεός δημιουργε τό δημιουργε γιατί πάρχει κάποιος σκοπός. «Χρή γάρ, πως λένε ο γιοι Πατέρες, καί τόπος καί χρόνος τος νεργοσι». Χρειάζονται δηλαδή σ κείνους πού νεργον, καί χρόνος καί τόπος, χι μόνον να πό τά δύο ατά στοιχεα. Καί πρέπει μέ τόν χρόνο νά προαγώμεθα πνευματικά.
Τώρα, νά τονίσωμε, στό σημεο ατό, τι δέν σχύει λεγομένη δθεν «κυκλική θεώρησι το χρόνου», διότι, πως προανεφέραμε, πάρχει ατή εθύγραμμη πορεία το χρόνου. Μέ πλ λόγια, «κυκλική θεώρησι» θά π τι λα παναλαμβάνονται, ρχίζουν πό τήν ρχή. λα ξεκινον δηλαδή κ νέου πό κε πού τελείωσαν. Καί ατό δέν εναι κάτι τό πλό. Καί βέβαια ξαπατονται πό τίς διάφορες κυκλικές τροχιές πού κάνει γ γύρω πό τόν λιο. λλά, πιστημονικς ποδεικνύεται τι ατά κάποτε θά σταματήσουν.
κυκλική θεώρησις το χρόνου δέν εναι πλς μία θεώρησις, πού εναι πλς λάθος, λλά εναι μία θεώρησις πού δηγε στόν μηδενισμό, δηγε στήν πελπισία. Καταργεται Δευτέρα Παρουσία, καταργεται τι στορία πού ρχισε θά τελειώση. χει πάρα πολλές βαθειές, λέθριες καί μετάκλητες συνέπειες γιά τήν τόν σκοπό τς πάρξεως το νθρώπου. χι μόνο γιά τήν αωνία, λλά καί γιά τήν προσωρινή τύχη το νθρώπου. Γιατί, ν λα παναλαμβάνωνται, λα στηρίζονται στήν εμαρμένη, στήν τύχη δηλαδή κατά τό κοινς λεγόμενο, τί ξία θά χη ατή ζωή; Δέν θά τελειώση χρόνος; ρα, φο δέν θά τελειώση χρόνος δέν θά χωμε Δευτέρα Παρουσία, ρα γιατί νά γωνισθ, ρα τί νόημα χει ζωή μου; Διότι, λίγο-πολύ λα τά σύγχρονα φιλοσοφικά συστήματα θεμελιώνονται σέ ατήν τήν θεώρησι, τήν κυκλική, περί χρόνου.
Καί ατός εναι κυριώτερος λόγος πού νθρωπότης ζε μέσα στήν πελπισία σήμερα. Ζε τό μαρτύριο ατό το μηδενισμο. Καί ναρχία δέν εναι ποτέλεσμα πλς διαφόρων σάπιων πολιτικοκοινωνικν συστημάτων. Βέβαια καί ατά συντελον σέ ατό. λλά, ναρχία εναι ποτέλεσμα κυρίως ατς τς μηδενιστικς φιλοσοφικς ντιλήψεως πού πάρχει. Καί μία παράμετρος ατς τς περιρρέουσας φιλοσοφικς ντιλήψεως εναι ατή κυκλική θεώρησις, πως επαμε, το χρόνου. Τά πάντα νά γυρίζουν καί νά τελειώνουν στό διο σημεο. Βλέπει κανείς τήν ζωή, τήν ζωή του δηλαδή, χωρίς προορισμό, χωρίς νόημα. Γι ατό καί παναστατε, λλά δέν ξέρει πρός τά πο νά στραφ καί τί το φταίει. Γι ατό καί ο ναρχικοί χουν ''πιάσει'' τό νόημα τς ζως, λλά πό τήν νάποδη...
γία Γραφή ποκαλύπτει τι χρόνος εναι γραμμικός. πομένως, ξεκίνησε μαζί μέ τήν Δημιουργία, βαδίζει παράλληλα μέ ατήν καί θά τελειώση ταν θά τελειώση, μλλον, θά λλαχθ Δημιουργία. χει χρόνος δηλαδή ρχή καί τέλος. ''κενα πού ρχισαν μέ τόν χρόνο, μέ τόν χρόνο καί θά τελειώσουν'', τονίζουν λλο ο γιοι Πατέρες. Λέγει συγκεκριμένα Μέγας Βασίλειος: «Ε ρχήν χ χρονικήν, μή μφιβάλλς περί το τέλους». άν χη ρχή χρονική, νά μήν μφιβάλλης καί γιά τό τέλος.
τσι λοιπόν, ξεκίνησε στορία. Καί φο ξεκίνησε, θά τελειώση. Θά τελειώσωμε λοι, καί σέ προσωπικό πίπεδο, καί σέ γενικό παγκόσμιο πίπεδο καί θά κριθομε ν μέρ Κρίσεως, γιατί ατός εναι καί τελικός σκοπός βέβαια πού γιναν λα. Καί λα ατά πορεύονται σέ ναν τελικό σκοπό πού θεσε βέβαια Θεός. Θά τελειώσουν καί θά ρχίση κάτι λλο νώτερο πού δέν πόκειται στήν φθορά.
λλωστε, κάτι νάλογο καί φυσικά κατανόητο μέ τά τωρινά δεδομένα θά συμβ καί σον φορ στήν νάστασι τν σωμάτων μας μετά τήν Δευτέρα Παρουσία. Γι ατό καί ερός Χρυσόστομος λέγει τι τό νέο φθαρτο σμα μας θά εναι «ατό καί οκ ατό». Θά εναι τό διο, λλά χι τό διο. Δηλαδή, μεταξύ ναστημένου σώματος καί το τωρινο μας θά πάρχη, καί ταυτότης, καί διαφορά, πως περίπου συμβαίνει μεταξύ το κόκκου το σίτου, πού τόν φυτεύομε στήν γ, καί το ξ ατο προερχομένου στάχυος. λλο κατά προσέγγισιν παράδειγμα εναι κενο μεταξύ γονιμοποιημένου αρίου καί το τελείου νθρώπου, ργότερα.
Δηλαδή, στήν νάστασι, ν μέν πρώτη μας μορφή δέν θά ξαφανισθ, μως δέν θά πάρχουν τά ατά κριβς λικά στοιχεα τά ποα εχε τό σμα ταν χωρίσθηκε πό τήν ψυχή καί παρεδόθη στόν τάφο, διότι θά εναι λλαγμένα. πως λέγει ερός Χρυσόστομος «οχί λλη οσία σπείρεται ν τ τάφ, λλη δέ γείρεται, λλ ατή βελτίων καί λαμπροτέρα». Θά γίνουν, λοιπόν, πλεστες σες σύλληπτες μεταβολές στό νθρώπινο σμα.
Κλείνοντας ατήν τήν συναφ μέ τό κύριό μας θέμα παρένθεσι, λέμε τι, φ σον τό νέο νακαινισμένο καί φθαρτο περιβάλλον καί νέα κατάστασις ες τήν ποία θά ερίσκωνται ο ναστημένοι νθρωποι θά εναι ξένα πρός τήν παχυλότητα το παρόντος κόσμου, καθίσταται ατονόητον τι τά νέα μας σώματα πρέπει νά εναι τέτοια, στε νά προσαρμόζωνται καί νά ναρμονίζωνται πλήρως πρός τό νέο περιβάλλον. πως λένε ο ρμηνευταί, θά εναι πως το ναστημένου Χριστο, λεύθερο πί παραδείγματι τν περιορισμν τς ποστάσεως, τς βαρύτητος, καί παντός ,τι καθιστ τό σημερινό μας σμα δυσμετακίνητο, βαρύ, παχύ, θνητό, κλπ. Πάντως, θά εναι σμα καί θά διακρίνεται σαφεστάτως τς νθρωπίνης μας ψυχς, ποία θά νδυθ, ς οκητήριο ξ ορανο, τοτο κ νέου. Καί λα ατά θά λαμβάνουν χώρα στά νέα δεδομένα το χρόνου πού προανεφέραμε. Αωνίως δηλαδή, λήκτως, χρόνως-περχρόνως.
Γιά τόν Θεό εναι διάφορο ν πάρχη κόσμος χι. Μέ ατό φυσικά δέν ννοομε ν νδιαφέρεται Θεός γιά τόν κόσμο. Προφανς καί νδιαφέρεται πειρα, φο ξ ατίας τς γάπης Του νηνθρώπισε, κλπ. ντολογικά μως, ς πρός τήν σωτερική Του παρξι καί τήν ετυχία εναι διάφορο ν πάρχη ν δέν πάρχη κόσμος. Οτε, το Θεο, το προστίθεται δόξα ετυχία κάτι πού το λειπε πρίν καί τώρα μέ τήν δημιουργία το κόσμου δέν το λείπει, οτε καί το φαιρεται κάτι.
Θεός δημιουργε μόνον λόγ το πείρου πλούτου τς γαθότητός Του. λλωστε, πό τό πειρον το Θεο, ν προσθαφαιρέσωμε ,τιδήποτε πεπερασμένο - κόσμο, Δημιουργία, κλπ. -, τό πειρο παραμένει πάλι πειρο. Τό πειρο δέν γίνεται πτωχότερο πλουσιώτερο. Δέν παθαίνει καμμία μεταβολή ντολογική. λα περνον παρατήρητα, μέ τήν ννοια δηλαδή τς ναγκαιότητος.
ν Θεός χαίρεται φυσικά καί διψ τήν σωτηρία μας, χαίρεται γιά τήν πρόοδό μας, στήν οσία μως δέν χει καμμία νάγκη ατς τς χαρς. Δέν το προστίθεται ετυχία στήν ετυχία. Δέν το προστίθεται τίποτε. Γιατί ν το προσετίθετο κάτι, θά σήμαινε τι πιό πρίν κάτι το λειπε, ρα δέν το τέλειος, περ τοπον.
Θεός, πειδή εναι περτέλειος, οτε βελτιώνεται, οτε γίνεται καλύτερος π ,τι εναι, καί ντίστροφα. Δέν χει νάγκη Θεός πό τίποτε. Εναι νενδεής. πως λέγεται, πί τό θεολογικώτερον ν προκειμέν γιά τήν Δημιουργία, κόσμος καί πν τό κτιστόν, λογικόν καί μή λογικόν, δέν εσάγεται στήν νδοτριαδολογική ζωή τς μις Θεότητος ς συνπροσδιοριστική ρχή. «δέα» το κόσμου καί λο τό θεο σχέδιο, περί το κόσμου θεία δηλαδή βουλή, εναι βεβαίως αωνία, μλλον προαιωνία καί ναρχη, φο «πν τό θεον εί σαύτως χει», πάντοτε δηλαδή εναι τό διο. «εί χει σαύτως», πως πί παραδείγματι στόν Εαγγελισμό λέγει ρχάγγελος: «Βουλήν προαιώνιον ποκαλύπτων Σοι κόρη, κλπ.» Βουλήν προαιώνιον, ναρχη δηλαδή, αώνια, κλπ.
Παρά τατα, δέν εναι δέα το κόσμου καί λο τό θεο σχέδιο ξ λοκλήρου συναιώνια καί συναΐδια μέ τό εναι το Θεο, φ σον τό θεο σχέδιο, κλπ. εναι κδήλωσις τς βουλήσεώς Του καί χι τς ατοσυνειδησίας Του. Σύμφωνα μέ τήν πατερική σκέψι, τριαδικότης «προηγεται» τς θελήσεως καί βουλς το Θεο, φ σον θεία θέλησις εναι ''μία'', κοινή καί διαίρετος δι λην τήν γίαν Τριάδα νέργεια, πως βέβαια καί λες ο πόλοιπες θεες νέργειες.
πως λέγει Μέγας θανάσιος «δεύτερον στί τό δημιουργεν το γεννν τόν Θεόν», διότι «τό κ φύσεως» εναι «πολλ πρότερον», «πέρκειται τς βουλήσεως». Ατά, Μέγας θανάσιος τά λέγει κατά ρειανν. Καί ννοεται, τι δέα το Θεο περί παντός κτιστο δέν εναι δία κτίσις, δέν εναι οσία τς κτίσεως. κτίσις εναι ποτέλεσμα τς δέας το Θεο. ναλλοίωτη, πλ, προαιώνια, ναρχη θεία δέα εναι πάντοτε ξω πό τόν χωροχρόνο, κτός το κτιστο κόσμου. πως καί μετάβασις πό τό θεϊκό ννόημα - πό τήν ''θεϊκή σύλληψι'' - ες τό ργον, ες τήν κτέλεσι δηλαδή, ες τό ποτέλεσμα το τριαδολογικο ννοήματος, δέν εναι μία πορεία ντός τς θείας δέας, λλά εναι μία μφάνισις καινούργια, ξωτερική, ''ξωθεϊκή'', πού εχε ς ποτέλεσμα τήν δημιουργία παντός κτιστο, λογικο καί λόγου. Δηλαδή, νθρώπων, γγέλων καί λης τς κτίσεως. οσία το Θεο δέν χει καμμία σχέσι μέ ,τιδήποτε κτιστό, παραμένουσα παντελς περάγνωστος.
νδοθεϊκή ζωή χωρίζεται πείρως πό τήν κτίσι μέ ''Φς πρόσιτον''.  πως λέμε, Θεός εναι « μόνος οκν φς πρόσιτον». Λέγει Μέγας Βασίλειος «τά ποιήματα - τά δημιουργήματα δηλαδή - εναι μέν νδεικτικά τς δυνάμεως καί τς σοφίας το Θεο, λλ χι καί τς οσίας Του». ταν λέμε ''νδεικτικά'' σημαίνει τι ποκαλύπτουν, παρά τό σύλληπτο μεγαλεο τους, πεπερασμένο μόνο μέρος τς πειρης σοφίας το Θεο. Μόνον πού πεπερασμένη ατή ποκάλυψις το Θεο ν τος κτίσμασι εναι γιά κάθε νθρώπινο νο, στό βάθος της, ντελς πρόσιτη. Ξεπερν τήν νθρωπίνη δυνατότητα. Κι πως λέγει διος Πατήρ «α μέν νέργειαι Ατο - το Θεο δηλαδή - ποικίλαι, δέ οσία Ατο πλ». Λέγει γιος Γρηγόριος Νύσσης, σα λέγομε περί Θεο δέν δείχνουν τήν θείαν φύσιν, λλά ''τά περί ατήν'', τίς νέργειές Της δηλαδή. λα ατά βέβαια δέν σημαίνουν τι πάρχει διαίρεσις - παγε - χωρισμός το Θεο σέ οσία καί νέργεια.
Λέγει π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ: « νέργεια το Θεο προέρχεται, ''προΐησι'' πό τήν οσία Του, λλά καί ''προϊοσα'' δέν χωρίζεται πό ατήν. νέργεια το Θεο δέν εναι δια οσία Του, λλά οτε καί να ''συμβεβηκός'' Της. Εναι ναλλοίωτος καί συναΐδιος μέ τόν Θεόν. Προϋπάρχει τς κτίσεως. Καί ποκαλύπτει τήν περί ατς δημιουργόν θέλησιν το Θεο».
λλά, ς φήσωμε τά νεξάντλητα καί κάπως δυσνόητα θεολογικά μηνύματα τά πορρέοντα πό τήν ποκάλυψι το Θεο καί ς μιλήσωμε πιό βιωματικά, πρακτικά, καί νά τονίσωμε τι τό πιό σημαντικό γιά μς τώρα εναι τι, άν πραγματικά τό πιθυμομε, άν Το τό πιτρέψωμε, χρονος καί κατάληπτος Θεός μπορε νά μς συναντήση.
Λέγει ποκάλυψις: «δο στηκα π τν θραν κα κροω· ἐάν τις κοσ τς φωνς μου κα νοξ τν θραν, κα εσελεσομαι πρς ατν κα δειπνσω μετ' ατο κα ατς μετ' μο» (ποκ. Γ, 20). Μπορε Θεός νά μς συναντήση ποιαδήποτε χρονική στιγμή τς ζως μας. Ατό εναι τό ζητούμενο καί τό εκταο.
Δέν θά πρέπη νά μς νδιαφέρη δηλαδή σχολαστική μέτρησις το χρόνου, πού πάντα εναι συμβατική καί μή κριβής, λλά μεταμόρφωσις το χρόνου, τό πς δηλαδή νας ρθόδοξος Χριστιανός μπορε ν χρόν νά βιώση τό αώνιο, τό χρονο. Πς δηλαδή μέ τήν ποκάλυψι το Θεο στούς ξίους, μέ τήν εσοδο στόν «συμπεπυκνωμένο χρόνο» τς Θείας Λειτουργίας καί στόν λεγόμενο ''λειτουργικό χρόνο'', μπειρικά καί ντολογικά πλέον χρονική μας παρξις εσάγεται, συν-κρται, σέ λλες διαστάσεις, ταν ναγκαλίζεται καί συνουσιάζεται μέ τήν κτιστη Θεία νέργεια, πού δέν χει βέβαια οτε χρονική ρχή, οτε τέλος. Θά πρέπη πρακτικά νά μς νδιαφέρη μόνον ν χρόν προσωπική μας μεταμόρφωσις καί συνάντησις μέ τόν αώνιο καί χρονο Θεό, ποος διά τοτο σαρκώθη γιά νά γίνωμε μες θεοί κατά Χάριν καί πέρασε καί εσήχθη σαρκί θεληματικς μέσα στήν νθρώπινη ταλαίπωρη στορία μας.
Ο χρονολογίες σφαλς μπορε νά θεωρηθον συμβολικές, συμβατικές. λλωστε καί ο χριστιανικές ορτές εναι μέν σημαντικώτατες, λλά στήν οσία εναι πλς βοηθητικοί χρονικοί σταθμοί πού μς βοηθον στήν κατά Χριστόν προκοπή μας, φ σον διά μέσου ατν οκειοποιούμεθα τά διάφορα γεγονότα πρός δική μας προσωπική πνευματική ναγέννησι. Ατός λλωστε εναι καί σκοπός των.
Γι ατό καί σοι πολεμον καί προσπαθον νά περιθωριοποιήσουν καί ε δυνατόν νά ξαφανίσουν τίς χριστιανικές ορτές μέ διάφορες ραες δικαιολογίες, στήν οσία εναι θεομάχοι, εναι ργανα, ετε ν πιγνώσει, ετε ν γνοί, το Διαβόλου.
ποκορύφωμα δέ λων ατν εναι προσπάθειά τους νά καταργήσουν τήν ργία τς Κυριακς. Ασχος καί ντροπή! Τί νά πομε; Τά ξέρετε, τά χομε π καί λλες φορές. Εναι πάρα πολύ προφαν. Εναι προφανές, τι πλέον χουν πέσει καί ο τελευταες μάσκες. Θά εμαστε ναπολόγητοι, άν προφανς δέν ντιδράσωμε. Καί νά ντιδράσωμε φυσικά δυναμικά, λλά καί κατά Θεόν. 
Πιστεύω, καταλαβαίνετε τώρα τήν σημασία καί τίς συνέπειες λων ατν, πόσο μς φελον ο χριστιανικές ορτές καί ργίες. Καί εναι ργίες χι γιά νά πηγαίνωμε κδρομές νά χωμε τήν μαρτωλή ψυχαγωγία, λλά γιά νά προαγώμεθα πνευματικά, νά χωμε δηλαδή τήν χριστιανική ψυχαγωγία, πού θά π γωγή καί πρόοδος τς ψυχς μας.
Ατό πού θέλω τώρα νά σς πισημάνω εναι προαναφερθείς λειτουργικός χρόνος, ποος καθιστ τά πάντα - παρελθόν, παρόν καί μέλλον - να διάκοπο παρόν, να αώνιο «σήμερον».
ταν λέμε «σήμερον κρεμται πί ξύλου», δέν τό λέμε τυχαα, δέν λέγεται ποιητικ δεί, οτε εναι να καλολογικό στοιχεο. χει τό νοήμά του. ταν λέμε «σήμερον Δεσπότης κλίνει τόν αχένα χειρί τ το Προδρόμου» στά Θεοφάνεια, τήν Πεντηκοστή, ταν ψάλλωμε «παράδοξα σήμερον εδον τά θνη πάντα ν πόλει Δαυΐδ», καί πολλές λλες φορές λέμε ατό τό «σήμερον». πως λέμε «σήμερον τς σωτηρίας μν τό κεφάλαιον». Πότε τελικά κατά λήθειαν σχύει ατό τό «σήμερον»; Καί πς εναι δυνατόν νά σχύη, φ σον τό παναλαμβάνωμε κάθε χρόνο καί πολλές φορές τόν χρόνο γιά κάποιες ορτές;
Ατά τά πεξηγε μακαριστός ρχιμανδρίτης π. πιφάνιος Θεοδωρόπουλος ς ξς:
«Πάντοτε καί διά πάντα. κκλησία δέν εναι δούλη ες τόν ρέοντα λικόν χρόνον, καίτοι κινεται ντός ατο, πως καί ντός το λικο χώρου. κκλησία, οσα προθάλαμος καί πρόγευσις τς αωνιότητος, ζε ναν χρονο χρόνο, ν διηνεκές σήμερον, ν διάλειπτον καί σταθερόν καί μετακίνητον παρόν. κκλησία ορτάζουσα τά διάφορα γεγονότα τς πί γς παρουσίας το Κυρίου - Γέννησις, Θεοφάνεια, κλπ. - δέν πράττει τοτο πρός πλν νάμνησιν ν τ ψυχολογικ ννοί το ρου, λλά βιο μυστικς ατά τά ορταζόμενα γεγονότα. πως λέμε «χθές συνεθαπτόμην σοι Χριστέ, συνεγείρομαι σήμερον ναστάντι σοι», ψάλλει πν μέλος τς κκλησίας, κριβς διότι δέν ναμιμνήσκεται πλς τά γεγονότα ατά, λλά συμμετέχει μυστικς ες τό Πάθος καί ες τήν νάστασιν το Σωτρος». Τά οκειοποιεται πλήρως. πως λέμε «ναζωγραφομε τά στερήματα τν παθημάτων το Χριστο».
Καί συνεχίζει π. πιφάνιος: «ν τ οραν, οτε χρόνος πάρχει, οτε μερονύκτιον, οτε ορταί καί πανηγύρεις πρός τιμήν τούτου καί κείνου το γεγονότος το δενος γίου, λλά μόνον μία καί μοναδική ορτή καί πανήγυρις μηδέποτε διακοπτομένη καί μηδέποτε λαμβάνουσα πέρας. ν τ λειτουργικ χρόν τς κκλησίας τά πάντα, καί τά πρτα, καί τά σχατα, εναι «σήμερον»».  λλωστε, στήν Θεία Λειτουργία, πρίν πό τό «τά σά κ τν σν», τί λέμε; «Μεμνημένοι τς Δευτέρας Παρουσίας....». Θυμόμαστε κάτι πού κόμη δέν χει λάβει χώρα, δηλαδή.
Ατό λοιπόν πού μς φελε εναι τι κάθε ρα καί στιγμή πρέπει λοι μας νά βάζωμε νέα ρχή μετανοίας. ταν Διάβολος μς λέγη «αριο, ργότερα μετανόησε», μες νά λέμε, στόν σατανικό ατόν λογισμό, «σήμερα, τώρα, ατήν τήν στιγμή, μετανο - γιατί τό τώρα ρίζω, τό αριο δέν τό ρίζω - καί αριο ς γίνη τό θέλημα το Θεο». Διότι, ναβολή εναι ματαίωσις, δέ ματαίωσις καταστροφή. Λέγει γιος σαάκ Σρος: «ποιος ναβάλλει τά ργα τς μετανοίας, πορεύεται μετά πονηρίας νώπιον το Θεο». Τό λιγώτερο πού μπορομε νά πομε εναι τι εναι γνωστο τό μέλλον, χρόνος το θανάτου μας, κλπ. λλωστε, πάμπολλα εναι τά γνωστά παραδείγματα. ς γνωστόν Θεός «ο μυκτηρίζεται». Θεός δηλαδή δέν μπαίζεται. λλο τό νά μή ξέρης καί νά σέ φωτίση Θεός νά μετανοήσης, καί λλο νά τό κάνης ν πιγνώσει καί νά ναβάλλης συνεχς. Κάποτε ξαντλεται χρόνος πού σο δίδει Θεός.
Λένε ο κοσμικοί νθρωποι « χρόνος εναι χρμα». μες, μως, περίφραστα διαλαλομε τι χρόνος εναι «κρμα». Εναι κρμα, χι χρμα. άν τό θέλετε, εναι πνευματικό χρμα. Εναι δηλαδή πολύτιμος. Κάθε στιγμή το χρόνου χει τήν μοναδικωτάτη της ξία, διότι άν τήν χρησιμοποιήσωμε δεόντως, αξάνει μέσα μας θεογνωσία. ,τι δέν ντέχει στήν αωνιότητα εναι μαρτία. ,τι μως φελε στήν αωνιότητα, ατό εναι ρετή.  
ξία το χρόνου ατς τς ζως εναι τι πό τό πς θά χρησιμοποιήσωμε τήν κάθε ρα καί στιγμή ατς τς ζως ξαρτται μέλλουσα πέρχρονη ποκατάστασί μας.
λλωστε, ''ν τ οκί το Πατρός πολλαί μοναί εσίν''. Καί ''στήρ στέρος διαφέρει ν δόξ''. σο καθαρωτέρα χει κάποιος τήν ψυχή του, τόσο καί καθαρώτερον τόν Θεόν ψεται καί τοσοτον λαμπρότερον τήν αώνιον Ατο δόξα θά ντανακλ. Διότι, ντός τς Βασιλείας το Θεο «ο πάντες τν ατν πολαύσονται». Θεός εναι γάπη, λλά εναι καί δικαιοσύνη. Θά διαφέρουν δηλαδή τά πνευματικά ''πηγαδάκια'' στά ποα θά νήκουν ο σεσωσμένοι, νάλογα μέ τήν δ καθαρότητα πού πέκτησαν.  
Μέ βάσι λοιπόν τά προαναφερθέντα θεολογικά καί πνευματικά πλαίσια, εχομαι σέ λους σας καλή καί καρποφόρα νέα κκλησιαστική χρονιά «ξαγοραζμενοι τν καιρν, τι α μραι πονηρα εσι» (φεσ. Ε, 16). Καί νά μή προφασιζώμεθα διάφορες δικαιολογίες μετανοησίας, διότι ο νθρωποι δυστυχς τίς πιό πολλές φορές εναι δυστυχισμένοι, διότι ''κολλον'' στό παρελθόν πού τό κουβαλον μαζί τους. Δέν ναφερόμεθα στίς προλήψεις το παρελθόντος πού χωρίς τήν θέλησί μας συνεχίζουν νά μς βασανίζουν, λλά σέ πράγματα πού ν χουν κλείψει καί δέν μς πηρεάζουν σήμερα, μες, παρά τατα, συνεχς τά νθυμούμεθα καί τά νατροφοδοτομε μέσα μας σάν νά συμβαίνουν καί τώρα. τσι, τά διάφορα πάσης φύσεως τραύματα το παρελθόντος συντηρονται καί παραμένουν.
λλωστε, λέγει πόστολος Παλος: «ν δέ, τά μέν πίσω πιλανθανόμενος τος δέ μπροσθεν πεκτεινόμενος κατά σκοπόν διώκω πί τό βραβεον τς νω κλήσεως το Θεο ν Χριστ ησο» (Φιλιπ. Γ, 14). Σέ λεύθερη μετάφρασι: «λλ να πργμα κάνω, δι να φροντίζω, λησμον μέν σα γιναν ες τό παρελθόν, πού τά χω φήσει πίσω μου, πλώνομαι δέ διαρκς καί σπεύδω πρός κενα πού εναι μπρός μου καί πού μένουν κόμη νεκτέλεστα - καί πρέπει δηλαδή νά τά φαρμόσω, καί πρέπει νά τά κτελέσω - κι τσι προχωρ κατ εθεαν πρός τόν πιδιωκόμενο σκοπό καί τρέχω βιαστικά γιά νά λάβω τό βραβεο, τό ποο μς πιφυλάσσει πρόσκλησις πρός τόν ορανόν πάνω,  που μς καλε Θεός διά το ησο Χριστο».
Εχομαι, γαπητοί μου δελφοί, σέ λους μας, καλή μετάνοια, καί τώρα καί πάντοτε καί ς τό τέλος τς πρόσκαιρης ζως μας, διότι τά ργα τς μετανοίας ποτέ δέν τελειώνουν.
Καλή Χρονιά μέ κατά Χριστόν πρόοδο!
ρχιμανδρίτης ρσένιος Κατερέλος

γούμενος . Μονς γίου Νικολάου Δίβρης Φθιώτιδος

(σπερινή μιλία 
 ες τήν εράν Μονήν γίου Νικολάου Δίβρης Φθιώτιδος 31-8-2013)
 http://blogs.sch.gr/kantonopou/files/2009/08/iljnhg.gif

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου